د سولې په چارو کې د دولت وزارت مرستیالې ډاکټر عالمه وايي، افغانستان د سیمې او نړۍ په نیابتي جګړو کې راګېر دی، د سولې مذاکرات په سیستماتیکه توګه روان نه دي، بلکې د تماس ګروپونه اړیکې لري او کار روان دی،چې د طرفینو ترمنځ اجنډا مختصره شي.
عالمه وايي، دوی پر جمهوریت ټینګار لري او باور لري،چې د ټولو بقا په جمهوریت کې ده.
د یاد وزارت مرستیاله ډاکتر عالمه وايي:« لېدنې روانې دي. پر دې کار کوي،چې اجنډا مختصره شي، ترڅو عملا مذاکرات پيل کړي.طالبانو ته له مذاکراتو پرته بله لاره پاتې نه ده.»
اخوا د افغانستان سولې کور بنسټ د یوې خبرې ناستې پرمهال پر روان وضعیت اندېښنه وښوده او د جدي مذاکراتو پیل کولو غوښتنه یې کړې.
د یاد بنسټ غړی محمد نعیم ایوب زاده وايي، د سولې پروسه کې ابهام دی او ورته څرګنده نه ده،چې حکومت سوله کوي که معامله.
هغه د چا نوم نه مشخص کوي،خو له سیاسیونو ګیله لري،چې د سولې او جنګ په اړه یې نه روښانه تګلاره رامنځته کړه او نه یې د خلکو له ارادې سره سم کار وکړ.
ایوبزاده زیاته کړه:« زه له ښاغلي ولسمشره غواړم،چې راشي، صادقانه وایي،چې زموږ اړېکې له امریکا او د سېمې هېوادونو سره څنګه دي. دوی واقعا زموږ دښمنان دي او که ملګري. دوی زموږ د برنامو ملاتړ کوي او که د طالبانو؟»
د سولې کور بنسټ روان وضعیت د اندېښنې وړ ګڼي وایي، سولې ته رسیدل جدي کار غواړي.
دوی، د تېرو شل کلنو لاسته راوړنو برخه کې د ځواکونو او د نورو ټولو د حقوقو پر خوندیتوب ټینګار وکړ.
د سولې کور بنسټ اجرائیه مشره نګینه یاري وايي:« د روان وضیعت د حل یوازنۍ لاره چې د افغانستان خلک یې غواړي، وکولای شو، ورسېږو، په اوسنیو شرایطو کې هغه له امنیتي او دفاعي ځواکونو ملاتړ دی. دوی د افغانستان د تېرو دوو لسیزو لاسته راوړنو ساتونکي دي.»
د ناستې ګډونوال داسې مهال پر روان وضعیت،جګړې او د هېواد راتلونکې په تړاو اندېښنه ښيي،چې په شااوخوا ۲۶ ولایتونو کې د افغان ځواکونو او وسلهوالو طالبانو ترمنځ سختې جګړې روانې دي، د سولې بهیر کې ملموس پرمختګ نهشته او دجګړو له امله کورني بېځایه شوي له ناورین سره مخ دي.