زلمی خلیلزاد، نماینده پیشین ویژه امریکا برای صلح افغانستان میگوید که پاکستان در شرایط کنونی با بحران های زیادی مواجه است.
خلیلزاد در صفحه ایکس خود با اشاره به عوامل بروز بحران های سیاسی، اقتصادی و امنیتی در این کشور نگاشته است، دلیل اصلی بحران امنیتی کنونی در پاکستان، درگیری با افغانستان و افزایش کشتار مردم در خود پاکستان است.
وی افزوده است، بحران سیاسی در پاکستان پس از دستگیری عمران خان نخست وزیر پیشین توسط حکومت آغاز شد که به گفته او، ممکن است با آزادی وی پایان یابد.
خلیلزاد در این مورد میگوید:« پاکستان به صورت مداوم با سه بحران مواجه است: اول، سیاسی؛ که با زندانی شدن عمران خان آغاز شد؛ دوم اقتصادی و سیاسی است که با افزایش درگیری ها با افغانستان و کشته شدن صدها پاکستانی آغاز شدند. پاکستان نیاز به بازسازی دارد و باید با آزادی عمران خان شروع شود.»
علاوه بر این، اقبال چوهدری وزیر پلان و توسعه پاکستان در نشستی در یکی از پوهنتون های این کشور گفته است، تا زمانی که راه حلی برای بحران سیاسی و امنیتی در پاکستان پیدا نشود، این کشور به ثبات اقتصادی دست نخواهد یافت.
چوهدری افزوده است:« حکومت پاکستان دولتی با اجندای اقتصادی است که متعهد به حفظ وضعیت سرد سطح سیاسی کنونی در این کشور است. کشورهای موفق صلح را ایجاد می کنند و سپس به ثبات سیاسی دست می یابند.»
واجد فقیری، تحلیلگر سیاسی میگوید:« تنها راه برون رفت از این بحران ها، آغاز گفتمان ملی است. پاکستان باید با عمران خان، جنبش تحفظ پشتون ها، تحریک طالبان پاکستان، جنبش آزادی خواهان بلوچ و دیگر مخالفان مذاکره کند. پاکستان با بحران مشروعیت نیز مواجه است.»
تحلیلگران، استفاده از تروریزم برای منفعت خود اما تضعیف نمودن همسایگان و همچنین دخالت در امور داخلی سایر کشورها و جستجوی عمق استراتیژیک در درون همسایه گان، از دیگر دلایل بحران این کشور می دانند.
به باور آنها، پاکستان از منابع و امکانات پشتون ها و بلوچ ها برای تأمین مالی دو ایالت اصلی خود ( پنجاب و سند) از طریق زور و اجبار استفاده کرده است، که همین بی عدالتی، کشتار گسترده و ظلم، این دو قوم بزرگ را وادار کرده است که برای گرفتن حق خود و آزادی متصل به زور و درگیری شوند.
مرتضی مطهری، تحلیلگر سیاسی میگوید:« حکومت پاکستان با انجام حملات تروریستی در کشورهای همسایه و همچنین با دخالت در امور داخلی همسایگان خود، روز به روز با چالش های بیشتری در وضعیت سیاسی و امنیتی خود مواجه شده است. با این کار اقتصاد پاکستان روز به روز ضعیف تر شده و مشکلات بیشتر می‌شود.»
خلیل احمد ندام، تحلیلگر سیاسی میگوید:« وضعیت سیاسی، اقتصادی و امنیتی در پاکستان خراب است زیرا پنجاب سال هاست که بالای اقوام دیگر مانند پشتون ها، بلوچ ها، سندی ها و کشمیری ها ظلم می‌کند. نتیجه این است که این قبایل برای احقاق حقوق خود قیام می کنند.»
تحلیلگران بر این باورند که اگر پاکستان واقعاً به دنبال راه حلی برای مهار بحران ها باشد؛ باید در گام نخست سیاست های خود را اصلاح کنند، به جای بازی های سیاسی با دنیا و به ویژه با کشورهای همسایه، به سیاست سالم روی آورد.
