رسول موسوی، مسوول سابق بخش جنوب آسیای وزارت امور خارجه ایران، نشست اخیر استانبول بین افغان‌ها را که پشت درهای بسته میان برخی از مقامات سابق، سیاستمداران و فعالان مدنی برگزار شد، آمادگی برای تبادل نظریات برای چهارمین نشست روند دوحه خوانده است.
این دیپلومات پیشین ایرانی نگاشته است، نشست استانبول نقش حمایت فکری و نظری از نشست دوحه را ایفا می کند.
اما برخی تحلیلگران سیاسی نشست استانبول را نمادین خوانده و افزوده اند، در واقع این نشست برای مطرح نمودن خود برای شرکت در چهارمین نشست که قرار است در دوحه برگزار شود، به راه انداخته شده بود.
به گفته آنها، اگر شرکت کنندگان این نشست واقعاً می خواستند به نتیجه ای برسند، بهتر بود در مورد چگونگی اجندای نشست با رهبری امارت اسلامی صحبت می‌کردند.
حکمت الله حکمت، تحلیلگر سیاسی می‌گوید:« این نشست نمادین بود؛ این نشست در واقع برای مطرح کردن خود به نشست چهارم دوحه بود، نه به معنای تعامل با حکومت کنونی افغانستان. باید از قبل در مورد اجندای این نشست با رهبری امارت اسلامی صحبت می شد و مرکزیت این نشست باید افغانستان می بود.»
برخی دیگر می‌گویند، نشست های که بین افغان ها در مورد افغانستان برگزار می شود باید در داخل افغانستان برگزار شود.
به باور آنان، تجارب گذشته نشان داده است که برگزاری نشست ها در خارج از کشور در رابطه با افغانستان، به هیچ وجه به جایی نمی رسند و هیچ نتیجه مثبتی به همراه ندارند.
شهزاده مسعود، تحلیلگر سیاسی می‌گوید:« تا جایی که تجربیات گذشته نشان داده است، هیچ یک از نشست های خارجی سود خاصی نداشته است. به نظر من اگر تفاهم متقابل و دیدارهای افغان ها در داخل افغانستان برگزار می شد، بهتر بود. اثربخشی آن بیشتر از نشست برگزار شده در خارج از کشور خواهد بود.»
اما برخی دیگر به این باوراند، اگرچه نشست بین افغان‌ها گام مثبتی است، که در آن بر حل مسالمت‌آمیز قضایای افغانستان تاکید می‌شود؛ اما شخصیت های تجربه شده که ۲۰ سال امتحان خود را به مردم دادند، نه برای ملت قابل قبول است و نه برای حکومت سرپرست کنونی افغانستان.
آنها می‌افزایند، برخی از افراد شرکت کننده در نشست استانبول ممکن است در چهارمین نشست دوحه که قرار است در آینده نزدیک برگزار شود، شرکت کنند؛ اما نه به گونه نشست قبلی دوحه که تعدادی از افراد به نام های نمایندگان جامعه مدنی در آن شرکت داشتند و آدرسی مشخص نداشتند.
معین گل سمکنی، تحلیلگر سیاسی در این مورد می‌گوید:« هر جا که نشست های افغان ها برگزار می شود، اگر حداقل در مورد آینده در آن بحث شود، البته به صورت مسالمت آمیز، این اتفاق خوبی است. اما عده ای هستند که نه مردم آنان را قبول دارند و نه حکومت فعلی. در مقابل این افراد موضع همه یکسان است. ممکن است برخی از نمایندگان در چهارمین نشست دوحه شرکت کنند؛ اما برخلاف گذشته نه به عنوان نمایندگان جامعه مدنی و کسی که هیچ آدرس مشخص نداشته باشد.»
در نشست به نام فورم بحث ملی، که در روزهای پنجشنبه و جمعه گذشته پشت درهای بسته در استانبول ترکیه برگزار شد، ده ها تن از شخصیت های افغان در آن حضور داشتند. ظاهراً هدف از این نشست گرد هم آوردن تمامی طرف های درگیر در مسائل افغانستان بوده و تاکید شد که راه حل های را برای تقویت صلح و ثبات در کشور از طریق گفتگو ارائیه خواهند کرد.
