در حاشیه نشست گروه تماس منطقه‌ای که دو روز قبل در ایران برگزار شد، برخی کشورها به شمول ایران بار دیگر درباره تشکیل حکومت همه‌شمول در افغانستان گفتگو کردند.
حسن کاظمی قمی نماینده ویژه ایران برای افغانستان گفته است که ارائه نسخه حکومت همه‌شمول دخالت در امور داخلی افغانستان نیست، بلکه همه کشورها به دنبال ثبات در افغانستان هستند.
اما تحلیلگران سیاسی بر این باورند که این کشورها می‌خواهند به نام حکومت همه‌شمول، چنین شخصیت ها و افرادی را به نظام کنونی افغانستان بیاورند که به منافع آنها پابند باشند.
آنها می‌گویند حکومت همه‌شمول تجربهٔ ناکام است و به گفتهٔ آنها تکرار آن نیز سودی ندارد.
به گفته تحلیلگران، ارائه هر گونه نسخه از نظام و حکومت به افغانستان توسط بیگانگان، دخالت آشکار در امور داخلی افغانستان است و کشورها باید از این گونه اقدامات و اظهارات خودداری کنند.
شهزاده مسعود، تحلیلگر سیاسی می‌گوید:« نمی‌دانم تعریف حکومت همه‌شمول از سوی برخی کشورها چیست؟ اگر تعریفشان از حکومت همه‌شمول این باشد که گروه های خاصی یا افراد خاصی که منسوب به آنها هستند، بحث تقسیم حکومت با آنهاست؛ پس این تجربهٔ ناکام است، نه در گذشته نتیجه داده و نه اکنون نتیجه می‌دهد و نه افغان ها این را می‌پذیرند. به نظر من تا به حال هیچ افغانی این نسخه را به کشورهای دیگر نداده است که حکومت شما همه‌شمول است یا خیر، این چنین است، این مسئله داخلی افغان هاست و این گونه اظهارات دخالت مستقیم در امور افغانستان است.»
برخی دیگر مداخله همسایگان و دیگر کشورها در امور داخلی افغانستان را جنایت جنگی می‌دانند و خواستار توقف این گونه مداخلات که به مردم و نظام افغانستان آسیب می زند، هستند.
به باور آنان، این کشورها که خواهان حکومت همه‌شمول برای افغانستان هستند، نمونه ای از چنین حکومتی در کشورهای خود ندارند و حقوق بسیاری از اقوام و مذاهب را زیر پا گذاشته اند.
توریالی زازی، تحلیلگر سیاسی می‌گوید:« زمان آن فرا رسیده است که باید خوب و بد را تشخیص دهیم. اکنون افغان ها باید بدانند که دشمن و دوست ما کیست. هر نوع مداخله در امور داخلی افغانستان جنایت جنگی بشری است و این مسوولیت و رسالت امارت اسلامی است که به این کشورها پاسخ دندان شکنی بدهد.»
در مجموع نظر بر این است که همسایگان افغانستان همواره در امور داخلی افغانستان مداخله کرده و نظام ها و مردم افغانستان را به خاطر منافع خود به چالش کشیده اند که ضرر آن به مردم افغانستان رسیده است.
تحلیلگران می‌گویند خواست شان این است که کابل برای تقویت نظام، رهایی از این مداخلات و کسب مشروعیت داخلی و خارجی، باید قانون اساسی ایجاد کند و امور را بر اساس آن تنظیم کند.
کمال ناصر اصولی، تحلیلگر سیاسی می‌گوید:« ایران، پاکستان و دیگر کشورهای منطقه پنجاه سال است که در امور داخلی افغانستان دخالت می‌کنند. در اینجا باید چنین قانونی وجود داشته باشد که هر افغان آینده فرزند خود را در آن ببیند. این یک مسئله داخلی است، اما موضوع این است که جهان در این زمینه با افغان ها همکاری کند و امارت اسلامی باید خود را قانونمند سازد، مشروعیت داخلی را به دست آورد تا زمینه برای مشروعیت خارجی هموار شود.»
پس از سقوط جمهوریت و روی کار آمدن امارت اسلامی، ایران، روسیه، تاجکستان و پاکستان از جمله کشورهای هستند که بر ایجاد حکومت همه‌شمول در افغانستان تاکید دارند، اما امارت اسلامی پیش از این گفته بود که حکومت این کشور همه‌شمول است، در کابینه نمایندگان همه ولایات و اقوام حضور دارند و اکثر مامورین نظام گذشته به وظایف خود مشغول هستند.
