پس از جان باختن ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران در سانحه هلیکوپتر، اکنون موضوع مهم بحث جاگزینی وی است، که بدون وقفه بین سه قوه ایران شورای ویژه تشکیل شده است.
بر اساس ماده ۱۳۱ قانون اساسی این کشور و پس از موافقت رهبر دینی ایران، معاون اول رئیس جمهور جان باخته یا عزل شده که در حال حاضر محمد مخبر دزفولی است؛ تمام اقتدارات، اختیارات و مسوولیت ها را به هدف مواظبت از امور برای ۵۰ روز به عهده خواهد گرفت.
در این مدت جانشین رئیس جمهور یا سرپرست ریاست جمهوری ضمن نظارت بر امور حکومتی، زمینه را برای انتخابات ریاست جمهوری فراهم می‌کند و پس از آن قدرت به طور رسمی به رئیس جمهور جدید منتخب شده واگذار می‌شود.
ماده ۱۳۱ قانون اساسی ایران:« در صورت غیابت بیش از دو ماه رئیس‌جمهور به علت فوت، عزل، استعفا، بیماری یا پایان دوره ریاست جمهوری و یا به هر دلیل دیگری؛ رئیس جمهور جدید انتخاب نمی‌شود، پس از تصمیم و اجازه رهبر مذهبی، تمام اختیارات و مسوولیت های رئیس جمهور به معاون اول رئیس جمهور سپرده شده و پس از آن معاون اول رئیس جمهور و روسای پارلمان و قوه قضائیه یک شورای مشترک سه جانبه تشکیل می‌دهند و تا ۵۰ روز آینده رئیس جمهور جدید انتخاب می‌شود.»
محمد مخبر ۶۸ ساله که گفته می‌شود از نزدیکان رهبر مذهبی ایران است، در اول ماه سپتمبر سال ۱۹۵۵ در ایران به دنیا آمد و پس از انتخابات ریاست جمهوری در سال ۲۰۲۱ معاون اول رئیس جمهور شد.؛ اما قبل از آن حدود ۱۵ سال ریاست اداره پیگیری و نظارت بر فرامین رهبر دینی ایران را بر عهده داشت.
وی همچنین از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ به مدت دو سال در فهرست تحریم های امریکا به دلیل مشارکت در موشک های بالستیک و فعالیت های هسته ای شاملل بود؛ اما بعدا حذف شد.
خلیل احمد نادم، تحلیلگر سیاسی می‌گوید:« مرگ رئیس جمهور و چند تن دیگر به این معنا نیست که برای نظام تهدیدی ایجاد شود، گویی سیاست خارجی و داخلی آنها توسط رهبر ویرایش و هدایت می‌شوند زیرا رئیس جمهور هم چندان قدرتمند نبود و تمام قدرت در دست رهبر مذهبی آنهاست.»
اما با توجه به تیرگی روابط ایران با غرب و جنگ غیرمستقیم با اسرائیل و کشورهای غربی در غزه و لبنان، آیا ایران خلاء ناشی از مرگ رئیس جمهور سابق اش را پر می‌کند و می‌تواند اوضاع را مدیریت کند؟
به باور تحلیلگران، مرگ ناگهانی رئیس جمهور ایران بر فعالیت‌های جنگی گروه‌هایی که به نمایندگی از ایران در منطقه می‌جنگند، تأثیر منفی خواهد داشت که آن شامل فعالیت های گروه های حماس و حزب الله است.
شهسوار سنگروال، تحلیلگر سیاسی می‌گوید:« مرگ ناگهانی رئیس جمهور ایران، نه تنها برای مردم ایران، از نظر سیاسی و در عرصه های مختلف، بلکه برای متحدان او مانند حزب الله و یا برای آزادی خواهان فلسطین، و یا حوثی های یمن یک تراژدی بزرگ است. نکته دیگر اینکه ایران تحت فشار سیاسی و اقتصادی متحدان امریکا نیز است، تحریم هایی علیه آنها اعمال شده است؛ اما در کل اینطور نیست که ایران با تهدید جدی مواجه شده باشد.»
در آخرین انتخابات ایران که ابراهیم رئیسی پیروز شد، محسن رضایی، امیرحسین قاضی زاده و عبدالناصرهمتی بودند که شاید نامزدهای پیش رو انتخابات آینده باشند.
این سومین بار در تاریخ معاصر ایران است که شورای ریاست جمهوری تشکیل می‌شود. پیش از این اولین بار ابوالحسن بنی صدر رئیس جمهور عزل شده بود و بار دوم پس از کشته شدن محمدعلی رجایی این شورا تشکیل شده بود.
