پس از به قدرت رسیدن مجدد امارت اسلامی، پاکستان و ایران روند اخراج اجباری پناهجویان افغان از کشور خود را سرعت بخشیده اند و میلیون ها پناهجوی افغان از رفتار نادرست پولیس پاکستان و ایران شکایت دارند.
تصمیم این کشورها با واکنش‌های شدید بین‌المللی مواجه شده و از هر دو کشور خواسته شد که رویکرد مناسبی را در قبال پناهجویان افغان اتخاذ کنند.
کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان نیز وضعیت وخیم پناهجویان افغان در ایران و پاکستان را تایید کرده و بیش از ۶۲۰ میلیون دالر از جامعه جهانی برای کمک به آنها درخواست کرده است.
شعبه آسیا – پاسفیک این کمیشنری گفته است که وضعیت وخیم بشری در افغانستان و اعمال محدودیت بر زنان موردی است که به زنان آسیب رسانده و هزاران تن به کمک های بشری فوری نیاز دارند.
این کمیشنری می‌گوید:« ما برای سال جاری و سال آینده طرحی را برای کمک به این پناهجویان آماده کرده ایم، اما برای کمک به مهاجرین افغان و جوامع میزبان در سال جاری ۲۰۲۴ به این پول نیاز داریم. علاوه بر این، با ۱.۶ میلیون افغان دیگر که در ایران و پاکستان زندگی می‌کنند، اما به عنوان پناهنده ثبت نیستند، نیاز به کمک به جوامع در کشورهای میزبان وجود دارد.»
یافته های کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان نشان می‌دهد که در سه ماه نخست سال ۲۰۲۴، تعداد افرادی که از پاکستان و ایران به افغانستان بازگشته اند، نسبت به سال قبل ۱۴ برابر افزایش یافته است.
در عین حال، متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا، وضعیت افغانستان را نامناسب توصیف کرده و می‌گوید که ایالات متحده از کشورهای همسایه افغانستان از جمله پاکستان می‌خواهد که از بدرفتاری با مهاجران افغان و اخراج اجباری آنها خودداری کنند.
میلر می‌افزاید:« ما به تشویق همسایگان افغانستان از جمله پاکستان ادامه خواهیم داد تا این کشورها با توجه به شرایط بد افغانستان، به سیاست عدم اخراج پناهجویان عمل کنند و در هماهنگی با سازمان های باشند تا به آنها کمک های بشری ارائه شده و از اجرای مکانیزم حیاتی برای نجات پناهندگان حمایت کند.»
کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان می‌گوید، پناهجویان افغان به دلایل مختلف از جمله ترس از دستگیری توسط نیروهای پاکستانی، اخراج، عدم تمدید کارت اقامت و چاپه های شبانه پولیس به کشورشان بازگشتند.
شماری از مهاجرین افغان مقیم پاکستان از آزار، بدرفتاری، غصب پول و جایداد از سوی پولیس پاکستان شکایت دارند و از حکومت سرپرست می‌خواهند که با پاکستان صحبت کند تا آنها را به اجبار اخراج نکند.
حاجی نظر خوگیانیوال، یک تن از پناهندگان مقیم پاکستان می‌گوید:« پناهجویان افغان نباید به اجبار اخراج شوند؛ پناهجویان افغان در ترکیه، ایران و پاکستان به طرق مختلف مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند و به اجبار اخراج می‌شوند. ما از سازمان ملل متحد، سازمان بین المللی و اداره پناهندگان می‌خواهیم که دیگر شکار سیاست پناهجویان نشوند، آنها در هر کشور با مشکلات گونه‌گون مواجه هستند.»
پیش از این، ذبیح الله مجاهد، سخنگوی امارت اسلامی گفته بود که برخورد جاری با پناهجویان افغان در پاکستان و ایران مسئله بشری است و اخراج پناهجویان با زور و اجبار، اقدامی خلاف اصول بین‌المللی است.
مجاهد می‌گوید که برخی از کشورهای همسایه از رفتار بد با پناهجویان افغان به عنوان ابزاری برای فشار استفاده می‌کنند؛ اما به گفته وی، این سیاست به دلیلی نتیجه نمی‌دهد حومت سرپرست تسهیلات لازم را در اختیار افغان های عودت کننده قرار می‌دهد.
او می‌افزاید:« بدون شک که موضوع پناهندگان یک موضوع بشری است و اخراج اجباری آنها هم از نظر اسلام، هم از نظر همسایگی و هم از نظر موازین بین المللی عمل غیرقانونی و ظالمانه است؛ اما بازهم اگر آنها را اخراج می‌کنند ما آمادگی داریم تا تمام امکانات خود را در اختیار آنها قرار دهیم و این روند را به خوبی کنترول کنیم، پناهندگان دوباره به کشور شان بازگردند، این هم به نفع آنهاست هم به نفع سایر افغان ها و هم ابزار فشار از دست خارجی ها بیرون می‌شود.»
این در حالیست که وزارت امور مهاجرین و عودت کنندگان می‌گوید که در دو روز گذشته حدود چهار هزار مهاجر افغان از ایران و پاکستان به اجبار اخراج شده اند.
