لیسه مرکزی خالبساط ولسوالی صبری ولایت خوست تقریباً ۳۰ سال پیش تأسیس شده بود و در این مدت صدها دانش آموز در یک هدیره مصروف یادگیری هستند.
در نبود ساختمان بسیاری از روزهای سال را به دلیل شرایط اقلیمی به تاخیر میاندازند، در کنار آن مشکلاتی دیگری نیز وجود دارد که به دلیل آن دانش آموزان در نیم روز از صنف رخصت میشوند.
نعیم الرحمان، یک تن از دانش آموزان میگوید:« اینجا هدیره است، در منطقه خالبساط حدود ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ فامیل زندگی میکند. اگر روزانه نه، اما هفته ای یک یا دو تن در اینجا میمیرند و بعد مکتب تعطیل میشود.»
عارف، یکی دیگر از دانش آموزان میگوید:« ما سرپناهی نداریم، در یک هدیره درس میخوانیم، گاهی باران میبارد، گاهی باد میوزد، گاهی کسی میمیرد. ما در یک ماه بدون روز های جمعه پنج یا شش روز رخصتی داریم.»
علاوه بر همه اینها، امور اداری مکتب از همین کانتینر کنترول میشود. معلمان میگویند که در هنگام وزش باد و باران با مشکل مواجه میشوند و خطر از دست رفتن اسناد نزدیک به دو هزار دانش آموز نیز وجود دارد، که در کنار آن نبود ساختمان و قرطاسیه مانعی بزرگی در مقابل روند آموزشی است.
سمیع الله، یک تن از معلمان میگوید:« این اداره است، در این اداره بسیاری از لوازم دفتری ما وجود دارد در اینجا چوکی و تخته را نیز میگذاریم. اینجا جای اداری ما است، بسیار با این وضعیت به تکلیف هستیم.»
خالد، یکی دیگر از معلمان میگوید:« تا حالا لیسه خالبساط ساختمان ندارد، سرپناه نداریم، ما در یک هدیره قومی به دانش آموزان درس میدهیم. در مورد زمین ساختمان مشکلی وجود ندارد.»
خیروگل خیرخواه، معاون تدریسی ریاست معارف این ولایت در این مورد میگوید:« در خوست ۱۱۶ مکتب از گذشته باقی مانده است که سرپناه و ساختمان ندارند، در مورد این موضوع به وزارت پیشنهاد شده است. انشاالله در سال های آینده وزارت به صورت تدریجی این موضوع را حل خواهد کرد.»
در ولایت خوست، علاوه بر این که یک سوم مکاتب دولتی هنوز سرپناه ندارند، مشکل کمبود نزدیک به ۳ هزار معلم و ۲۵ هزار کتاب نیز وجود دارد.