احزاب سیاسی در اکثر کشورهای جهان فعال هستند و مردم نیز در چارچوب این احزاب سیاسی نظریات سیاسی خود را مطرح می‌کنند و فعالیت های دارند و به این ترتیب جزئی از حکومت می‌شوند یا از حکومت جدا می‌شوند.
اما سه سال می‌شود که فعالیت احزاب سیاسی در افغانستان ممنوع شده است.
کارشناسان سیاسی می‌گویند که فعالیت احزاب سیاسی برای توسعه و بقای سیاسی کشورها بسیار مهم است و لازم است محدودیت های اعمال شده بر فعالیت احزاب سیاسی در افغانستان برداشته شود تا جامعه به سمت تنوع و توسعه سیاسی حرکت کند.
نورالله عزیز می‌گوید:« وجود احزاب سیاسی برای پیشرفت اوضاع سیاسی یک کشور بسیار مهم و ضروری تلقی می‌شود. تجربیات بسیاری از کشورها نشان داده است که وجود احزاب سیاسی برای بقای شرایط سیاسی کشور بسیار مهم و ضروری است، بنابراین لازم است نظام حاکم در تصامیم و محدودیت ها در این زمینه تجدید نظر کند که در آن افکار سیاسی و اجتماعی مردم و ایده‌ها در حد محدود نگه داشته می‌شوند و مردم نمی‌توانند نظریات خود را در عرصه‌های مختلف ارائه کنند، آنها باید فعالیت‌های سیاسی خود را داشته باشند و برای توسعه سیاسی و تنوع سیاسی کشور تلاش کنند.»
حقوق دانان می‌گویند که در حقیقت وجود احزاب سیاسی می‌تواند با نظارت بر امور حکومتی اصلاحاتی ایجاد کند.
فضل الهادی وزین، استاد پوهنتون، حضور احزاب سیاسی را برای رشد اندیشه سیاسی مهم می‌داند و می‌ٰگوید که ممنوعیت فعالیت احزاب سیاسی زمینه را برای استبداد در کشور ایجاد می‌کند که برای طولانی مدت به نفع افغانستان نیست.
وزین می‌افزاید:« احزاب سیاسی بر اقدامات حکومت نظارت می‌کنند زیرا وجود احزاب سیاسی در چارچوب قانون لازمه رشد افکار و اندیشه های سیاسی در جامعه است. عدم حضور احزاب سیاسی و موانع موجود بر سر راه آنها زمینه استبداد را در کشور فراهم می‌کند که برای افغانستان خوب نیست.»
اما عبدالحکیم شرعی سرپرست وزارت عدلیه می‌گوید، یک سال است که بخش احزاب سیاسی در این وزارت از بین رفته است و از نظر قانونی فعالیت احزاب سیاسی در افغانستان ممنوع است و نام بردن از یک حزب جرم است.
شرعی می‌افزاید:« ریاست احزاب سال گذشته در تشکیلات وزارت عدلیه لغوه شد. از نظر قانونی احزاب در این نظام جایی ندارند و نام بردن از حزب نیز جرم به حساب می‌رود.»
در این راستا درخواست این است که اگر نظام کنونی افغانستان عزم و برنامه ای برای ایجاد قانون اساسی در آینده را دارد، پس قانون فعالیت احزاب سیاسی را نیز باید در آن توشیح کند و به احزاب که به منافع اسلامی و ملی متعهد هستند و در بین مردم نفوس دارند باید اجازه کار را داشته باشند.
نجیب الرحمان شمال، تحلیلگر سیاسی می‌گوید:« با تصویب قانون اساسی جدید، باید قانون فعالیت احزاب نیز در آن توشیح شود و احزاب سیاسی که واقعاً به منافع ملی و اسلامی متعهد هستند، در بین مردم نفوس و جایگاه زیادی دارند و به جامعه ارزشمند هستند، باید اجازه فعالیت را داشته باشند.»
در نظام پیشین جمهوریت، تعداد احزاب سیاسی ثبت شده در وزارت عدلیه به صدها حزب می‌رسید که سطح کیفیت آنان پایین بود، فضایی سیاسی را بی رنگ کرده بودند و با انتقاداد شدید مواجه بودند؛ اما اکنون اعتقاد بر این است که یک نظام مرکزی قدرتمند ایجاد شده و باید به احزاب متعهد به ارزش‌های اسلامی و ملی اجازه فعالیت داده شود.
