در پی بازگرداندن اجباری مهاجرین افغان به افغانستان، تنها در ماه های اکتوبر و نوامبر نزدیک به ۴۰۰ هزار مهاجر افغان از پاکستان به کشور خود بازگشتند و این روند همچنان ادامه دارد.
نگرانی های در مورد زندگی، کار، آموزش و سرپناه دائمی مهاجرین تازه عودت کننده وجود دارد، زیرا بیکاری و شرایط بد اقتصادی زندگی آنها را تهدید می‌کند، اما تحلیلگران سیاسی می‌گویند که تعداد زیادی از مهاجران عودت کننده افغان در زمینه های مختلف مهارت و توانمندی دارند و می‌توانند در بازسازی کشور و دیگر زمینه ها موثر تمام شوند.
شهسوار سنگروال، کارشناس سیاسی می‌گوید:« این مهاجرین افغان که به کشور می آیند از جمله جوانان نیروی بشری قدرتمندی در خود دارند. امارت اسلامی می‌تواند از نیرو و انرژی این جوانان استفاده کند زیرا در آینده پروژه های انکشافی در افغانستان آغاز خواهد شد، بنابراین این یک نیروی بشری بزرگ است که جوانان ما باید در اینجا مشغول کار شوند. دسته دوم افرادی هستند که سرمایه دارند، سال ها در پاکستان سرمایه گذاری کرده اند، اکنون می‌توانند آن سرمایه را به اینجا منتقل کنند و در اینجا برایشان زمینه فراهم شود.»
کارشناسان سیاسی بر این باورند که کشورهای همسایه از پناهجویان افغان به عنوان ابزار فشار استفاده می‌کنند و برای منافع خود در مدت کوتاهی صدها هزار تن را از کشور خارج کردند که این خلاف اصول و قوانین بین المللی مهاجرت است.
ادریس زازی کارشناس سیاسی می‌گوید:« تصمیم یک جانبه و نفرت انگیز پاکستان که به سبب آن بسیاری از افغان ها بدون آمادگی ذهنی و فزیکی مجبور به بازگشت به کشور خود شدند، در شرایطی که زمستان سر در افغانستان در راه است، و حتی در برخی ولایات برف باریده است، این یک تصمیم عمدی است تا وضعیت کنونی افغانستان را به فاجعه برساند.»
اگرچه سطح بالای فقر و بیکاری در کشور یک بحران است، اما مردم عام افغان از بازگشت مهاجرین افغان مقیم پاکستان و ایران به کشورشان خوشحال هستند.
برخی از باشندگان شهر کابل می‌گویند که اگر مهاجرین افغان دارایی خود را از کشورهای همسایه به کشور خود انتقال دهند، می‌توانند با راه اندازی تجارت های بزرگ و کوچک، زندگی خود و سایر افغان ها را تغییر دهند.
یکی از باشندگان شهر کابل می‌گوید:« کشور خود ما بهترین جا است. بنابراین این مهاجرین که از پاکستان به کشورشان باز می‌گردند، ما از آنها استقبال می‌کنیم. ما از این بابت خوشحال هستیم. اگر ما و شما کشورمان را نسازیم، هیچ کس دیگری آن را برای ما نخواهد ساخت. از دولت نیز می‌خواهیم که با این مهاجرین کمک کند.»
در مجموع، خواسته ها از حکومت سرپرست این است که به جوانان تازه بازگشته بر اساس مهارت شان به آنها شغل داده شود و برای دختران محیطی امن برای آموزش و کار فراهم کند.
پاکستان در حالی تصمیم خروج اجباری ۱.۷ میلیون مهاجر افغان را گرفت که به اساس معلومات ادارات مربوطه سازمان ملل متحد، حدود ۱۵ میلیون تن در افغانستان به کمک های اضطراری نیاز دارند و نزدیک به ۳۰ میلیون تن زیر خط فقر زندگی می‌کنند.
علاوه بر سازمان ملل و نهادهای بین المللی، بلاول بوتو زرداری وزیر امور خارجه پیشین پاکستان و سیاستمداران این تصمیم را خلاف تمام اصول و موازین بین المللی خواندند، اما تغییری در تصمیم حکومت موقت پاکستان ایجاد نشده است.
