اختلافات اخیر افغانستان و ایران بر سر حقابه دریایی هلمند و هشدارها و تذکرات مقامات عالی رتبه این کشور از جمله رئیس جمهور ایران که پس از واکنش مقامات امارت اسلامی، اکنون واکنش های بسیاری از مقامات امریکایی را نیز برانگیخته است.
زلمی خلیلزاد، نماینده پیشین ویژه امریکا برای صلح افغانستان در صفحه تویترش نگاشته است که مقامات ایرانی در موضوع آب از زبان زور استفاده میکنند و با طرف افغانی مانند دشمن رفتار میکنند.
وی افزوده:« رهبران ایران از زور استفاده میکنند، افغانستان را به عنوان دشمن حتی تهدید به جنگ میکنند، چرا؟ آنها قسمی استدلال میکنند که ایران آن مقدار آبی را که طبق توافقنامه آب سال ۱۹۷۳ بین دو کشور دریافت کنند، از افغانستان دریافت نمی کند.»
خلیلزاد به شکل پیشنهاد از هر دو طرف میخواهد که به هدف کاهش تنش و حل و فصل موضوع آب باید موارد توافقنامه را عملی کنند.
به گفته خلیلزاده، افغانستان و ایران باید موضوع آب را از طریق مجار های دیپلوماتیک حل کنند و در صورت لزوم برای حل قضیه برای میانجگری به شخص سوم مراجع کنند.
وی افزوده:« در توافقنامه آمده است که بعضی سال ها در صورت بروز خشکسالی و یا برخی اتفاقات غیر مترقبه ممکن در میزان آب کاهش به میان آید. هر دو کشورها باید از طریق مجاری دیپلوماتیک به دنبال حل مشکل باشند، برای حل قضیه باید به شخص سوم مراجعه شود و اگر اقدامات پیشنهاد شده جواب نداد، موضوع به محکمه راجع شود.»
اگرچه تحلیلگران سیاسی تصامیم اخیر مقامات ایرانی را خلاف اصول بینالمللی و دیپلوماتیک میدانند، اما در دیدارهای رسمی دوجانبه به دنبال راهحل برای این موضوع هستند.
آنها میگویند، ایران باید برای حل اختلاف از تذکرات بیجا بگذرد و همه جوانب قضیه با حضور تیم های متخصص بررسی شده و اقدامات لازم انجام شود.
تنش میان افغانستان و ایران بر سر آب زمانی به اوج خود رسید که هفته گذشته ابراهیم رئیسی رییس جمهور ایران با انتقاد شدید از طرف افغان هشدار داد که اگر حکومت افغانستان موضوع حقابه را پیش پا افتاده بشمارد، آنان میدانند که با این قضیه چگونه برخورد کنند.
اما امارت اسلامی اظهارات مقامات ایرانی را غیرمسئولانه و زیان آور خواند.
