بلخ یکی از ولایات باستانی و تاریخی افغانستان است که در آغوش خود آثار تاریخی و باستانی بسیاری را جا داده است و از نظر آثار تاریخی غنی شمرده میشود.
برخی از آثار باستانی و تاریخی این ولایت قدامت چند هزار ساله و ارزش تاریخی زیادی دارند اما به دلیل نبود موزیم در یک اتاقی آهنی نگهداری می شوند. باستان شناسان نگهداری آثار را به این شکل نا مناسب میدانند.
به گفته باستان شناسان، این اشیای باستانی و تاریخی هویت و ثروت ملی کشور هستند و برای حفظ آنها باید موزیم معیاری و مجهز در این ولایت ساخته شود.
ذبیح الله اختری، باستان شناس میگوید:« در ولایت بلخ آثار باستانی پنج هزار ساله هم وجود دارد که از خاک بیرون آورده شده و در یک کانتینر قفل شده اند. امارت اسلامی باید از اشیای باستانی محافظت کرده و آنها را به نمایش بگذارد، تا گردشگران بتوانند آنها را ببینند و از تاریخ باستانی ما مطلع شوند. این آثار شایسته نگهداری هستند.»
عبدالقیوم انصاری، تحلیلگر امور فرهنگی می گوید: به عنوان خادم میراث فرهنگی نه تنها من بلکه خواسته همه مردم افغانستان این است که با در نظرداشت تاریخ کهن ولایت بلخ، در اینجا یک موزیم ساخته شود. در حال حاضر برخی از اقلام باستانی زیر نظر وزارت اطلاعات و فرهنگ از هر طرف با خطر آسیب دیدن روبرو هستند.»
اگرچه تعدادی از آثار تاریخی به صورت معیاری در روضه حضرت علی در شهر مزارشریف نگهداری میشود، اما با توجه به قدامت آثار تاریخی این ولایت، ساخت موزیم معیاری یک درخواست بزرگ و اساسی است.
مقامات محلی نیز این مشکل را میپذیرند اما میگویند، آثار تاریخی موجود را مصؤن و ایمن نگه داشته اند.
عطا محمد ساهو، آمر مطبوعاتی ریاست اطلاعات و فرهنگ بلخ میگوید:« ولایت بلخ از نظر آثار تاریخی یک ولایت غنی است و بیش از پنج یا شش هزار سال قدمت دارد و ساختن یک موزیم معیاری در این جا مهم است. متاسفانه در گذشته به این کار توجهی نشده است. اگر یک موزیم معیاری در بلخ ساخته شود، میتوانیم آثار موزیم روضه و آثاری که نزد خود ما است را در این موزیم نگهداری کنیم تا یک موزیم غنی برای ولایت بلخ و گردشگران داشته باشیم.»
مسوولین ریاست اطلاعات و فرهنگ بلخ میگویند، حکومت در سه سال گذشته تا حد زیادی از قاچاق آثار باستانی و حفاری های خودسرانه مناطق باستانی جلوگیری کرده است.
عطا محمد ساهو میافزاید:« پیش از به قدرت رسیدن امارت اسلامی، حفاری در برخی مناطق باستانی ولسوالی بلخ جریان داشت و عده ای به قاچاق آثار تاریخی می پرداختند، اما با روی کار آمدن امارت اسلامی از حفاری ها و قاچاق جلوگیری شده؛ آثار تاریخی، اماکن تاریخی و مناطق باستانی کاملاً مصون شده اند و هیچ کس اجازه کاوشهای خودسرانه را ندارد.»
به اساس معلومات ریاست اطلاعات و فرهنگ، ولایت بلخ در حال حاضر دارای بیش از ۱ هزار قطعه آثار باستانی و عتیقه است که قدامت برخی از آنها به ۵ هزار سال می رسد.