په آزربایجان کې د اقلیمي بدلون په تړاو د ملګرو ملتونو ۲۹ کنفرانس چې ټاکل ۱۲ ورځې به دوام ولري، د نومبر په ۱۱مه پيل او د همدې میاشتې تر ۲۲نیټې به روان وي.
دغه کنفرانس په پلازمېنه باکو کې د ملګروملتونو پر مشرۍ جوړ شوی او د لسګونه هېوادونو مشرانو په کې برخه اخیستې.
کنفرانس ته د افغانستان په استازیتوب د اسلاميامارت یو پلاوی هم ور بلل شوی دی.
دا کنفرانس داسې مهال ترسره کیږي چې د ملګرو ملتونو د هوا پېژندنې ادارې روان ۲۰۲۴ زېږدیز کال تر ټولو ګرم کال بللی دی.
د دې کنفرانس په څنډه کې د چاپېریال ساتنې ادارې سرپرست مطیع الله خالصل د ملګرو ملتونو د ارزونو له مخې د هغې پوښتنې په ځواب کې چې وايي اقلیمي بدلون تر ډېره ښځې اغېزمنوي، وویل، یاده پدیده د اغېزمنولو په برخه کې هېڅ راز پوله او سرحد نه پېژني او په مساویانه توګه د ټولنې هر قشر ځپي.
خالص په دې اړه وايي:« اقلیمي بدلون پولې نه پېژني، دغه پدیده پر ښځو، ماشومانو، نارینه وو، بوټو او ژویو یو ډول اغېز لري. له همدې کبله ورسره د مبارزې لپاره ټولیز کار ته اړتیا ده.»
خالص له اسوشېټېد پرس خبري آژانس سره په لنډه مرکه کې دغه راز ویلي، افغانستان د تودوخې له منفي اغېزو خوندي نه دی او له دې کبله د اوښتو زیانونو په تړاو یې هېوادونو سره اندېښنې شریکې کړې دي.
خالص همدارنګه زیاته کړې، اسلامي امارت له اقلیمي بدلون سره د مبارزې لپاره د نړیوالې ټولنې ملاتړ ته اړتیا لري.
د نوموړي په خبره، اسلامي امارت په ملي کچه له اقلیمي بدلون سره د مبارزې لپاره طرحې چمتو کړې دي.
د چاپېریال ساتنې ملي ادارې سرپرست زیاته کړې: « ټول هېوادونه باید له اقلیمي بدلون رامنځته شویو ستونزو او ننګونو پر وړاندې ګډه مبارزې او همکاري وکړي. موږ له دې وړاندې د درېیو تېرو کنفرانسونو برخه نه وو…. خو دا ځل موږ ډېر خوښ یوو چې دلته مو ګډون کړی او هڅه کوو نړیوالې ټولنې ته د افغانانو غوښتنې وړاندې شي.»
له دې سره هم مهاله، د ملګرو ملتونو د اقلیمي بدلونونو اجراییه رییس وایي، په دې کنفرانس کې باید د اقلیم لپاره پر یوه نړیوال مالي هدف هوکړه وشي.
د چاپېریال ساتنې ملي ادارې د اقلیمي بدلون سرپرست انجنیر روح الله امین وايي: « د ملګرو ملتونو د اقلیم بدلون د کنوانسیون، کیوټو پروټوکول او پاریس هوکړه لیک له متن سره سم، صنعتي او پرمختللي هېوادونه مکلف دي له هغو هېوادونو سره مالي او تخنیکي مرستې وکړي چې د اقلیم له بدلون اغېزمن شوي او اغېزمنېږي. د اقلیمي عدالت، چاپېریال ساتنې حقونو او د هغه تاریخي مسیر له امله چې دوی د خپلو ناوړه بشري فعالیتونو په وسیله د ګلخانه يي ګازونو د خپرېدو سبب شوي او دا مهال مخ پر ودې او لږ پرمختللي هېوادونه تر نورو ډېر د اقلیم له بدلونونو اغېزمن دي، دوی باید له دغو هېوادونو سره تخنیکي او مالي مرستې وکړي.»
د سیاسي چارو کارپوهانو په اند، د اقلیمي بدلون د روان کاپ ۲۹ کنفرانس مهم لومړیتوب دا دی چې د اقلیمي بدلون په برخه کې مالي اهداف وټاکي او باید ډاډ ترلاسه شي چې هر هېواد داسې وسایل او امکانات ترلاسه کړي چې د اقلیمي بدلون په برخه کې کوچني ګامونه پورته کړي، ترڅو ورسره د ګلخانه يي ګازونو تولید کم او د ټولنو مقاومت پیاوړی کړ
د سیاسي چارو کارپوه محمد زلمی افغانیار وايي: « هیله لرم هغه هېوادونه چې د ګلخانه يي ګازونو په تولید کې فعال رول لري، له نړیوالو بنسټونو سره په دې اړه یو پلان ولري چې له مخې یې د افغانستان ملاتړ وکړي؛ ځکه چې پر افغانستان د تپل شوي سیاسي فشار له امله خلکو ته زیان رسېدلی او حکومت په اساسي توګه همکاري نه شي کولی. دا د هغو هېوادونو مکلفیت دی چې د ګلخانه يي ګازونو په تولید کې فعال دي.»
په ورته مهال، د اقتصاد وزارت وايي، افغانستان د بېلابېلو ستونزو، لکه وچکالیو او سېلابونو له امله زیانمن شوی او د دغو ننګونو پر وړاندې د مبارزې لپاره د نړیوالې ټولنې مرستو ته اړتیا لري.
د اقتصاد وزارت مسلکي معین عبداللطیف نظري وايي: « افغانستان د اقلیمي بدلونونو له امله ډېر زیانمن شوی، د وچکالۍ پدیدې او سېلابونو افغانانو ته ډېر زیانونه اړولي دي. له نړیوالې ټولنې غوښتنه کوو چې په دې اړه د افغانستان له خلکو سره مرسته وکړي؛ ترڅو موږ وکولی شو د اقلیمي بدلون پر ننګونو برلاسي شو.»
د اقلیمي بدلون په تړاو د ملګرو ملتونو کنفرانسونه هر کال جوړېږي. دغه کنفرانسونه د اقليمي بدلون په اړه د نړۍ يوازينی ګڼ اړخيز پرېکړه کوونکی فورم دی چې د نړۍ د نږدې ټولو هېوادونو استازي سره راټولوي.
ټاکل شوې دا غونډه د آذربایجان په پلازمېنه باکو کې د نومبر تر۲۲مې د ملګرو ملتونو د اقلیمي بدلون کنوانسیون د ۱۹۸غړیو هېوادونو د استازو په ګډون او د ځينو هېوادونو د مشرانو، خصوصي سکټور، دوه اړخیزو او څو اړخیزو مالي بنسټونو، مدني ټولنې او رسنیو په حضور کې د اقلیم بدلون پر اغېزو خبرې او پرېکړې وکړي.