گردهمایی ملی پشتون ها در منطقه ریگی للمه دره خیبر عصر روز شنبه آغاز شد و اعضای رهبری می‌گویند، بیش از دو دهه است که در نتیجه ظلم، بی عدالتی و بدرفتاری اردو پاکستان با پشتون ها، هزاران پشتون جان خود را از دست داده اند و میلیون ها پشتون دیگر از حقوق اولیه خود محروم شده اند.
در فیلم مستندی که جنبش تحفظ پشتون ها به جرگه ارائیه کرد، نشان داده شد که در کنار کشته شدن هزاران پشتون در نتیجه ظلم و بی عدالتی های اردو و حکومت پاکستان، هزارها نهاد اقتصادی و آموزشی آنها نیز ویران شده است.
در بخشی از این فیلم مستند آمده است:«تنها در ۲۰ سال گذشته بیش از ۷۶ هزار و ۵۸۴ پشتون کشته شدند، ۷ هزار و ۳۸۱ رهبر پشتون سر بریده شدند، ۱۱ تن از اعضای یک خانواده حلال شدند، بیش از ۴ هزار و ۱۰۰ تن از پشتون‌ها در جنگ‌های شیعه و سنی شکل گرفته از سوی پاکستان در کورم کشته شدند، ۷ هزار پشتون دیگر لادرک شدند، ۷ هزار و ۵۳۸ پشتون در اثر ماین‌های جابجا شده توسط اردوی پاکستان معلول شدند، ۲۷ هزار زن بیوه شدند و ۲۱۳ تن واکسیناتورها کشته شده اند. همچنین ۹ هزار و ۲۳۷ انفجار بزرگ در مناطق پشتون نشین رخ داده اند که از این میان ۷ انفجار بالای کودکان و ۲۰۰ انفجار در مساجد بود که بر اثر آن ۵ هزار و ۷ خانواده عزیزان خود را از دست دادند.»
منظور احمد پشتین، رهبر جنبش تحفط پشتون ها، جنگ در مناطق پشتون نشین را تحمیل شده خوانده و می‌گوید، هزاران پشتون به خاطر این جنگ قربانی شده اند.
پشتین گفته است، با تهاجم خارجی ها به مناطق پشتون نشین که از قرن هجدهم آغاز شد، این سرزمین به یک منطقه جنگی تبدیل شده است.
پشتین در این مورد می‌گوید:« بعضی به آن به یک نگاه بعضی به نگاه دیگری می‌نگرد، اما ۲۰۶ سال پیش از امروز در سال ۱۸۱۸ میلادی، لشکرهای رنجیت سینگ به سلطنت پشتون ها حمله کردند و این سرزمین را به میدان جنگ تبدیل کرد.»
پشتین همچنین گفت، پشتون ها به کشور و قلمرو کسی حمله نکرده اند، بلکه برعکس سایر کشورها و ابرقدرت ها قلمرو پشتون ها را اشغال کرده و آن را به میدان جنگ برای پیگیری اهداف خود تبدیل کرده اند.
پشتین افزوده است:« ای رهبران احزاب سیاسی من! خواهران و برادران من، به حرف من گوش دهید، تروریست ها کسانی هستند که وارد خانه دیگران می شوند، اموال دیگران را می‌گیرند و انسان ها را می‌کشند. تمام جهان بیاید و ثابت کند که افغان های پشتون به خانه ی کسی وارد شده باشند، بلکه برعکس، ابرقدرت های جهان می آیند و وارد خانه های ما می شوند؛ ما وسایل کسی را دزدی نکرده ایم، اما قدرت های جهان آمدند و هر چه داشتیم را دزدی و غارت کردند؛ ما مردان کسی را نه کشته ایم، به قوم دیگری داخل نشده‌ایم، اما دیگران می‌آیند و مردم ما را می‌کشند.»
برخی دیگر از شرکت کنندگان در جرگه ملی پشتون ها می‌گویند، تصامیم این جرگه قاطع است و تعهد شده که همه برای تطبیق آن متحد شوند.
میا افتخار حسین، رهبر حزب ملی عوام می‌گوید:« پشتون ها تا هنوز اجازه جرگه را از کسی نگرفته اند، آیا ما از شما (حکومت پاکستان) اجازه تدویر جرگه خود را بگیریم؟ قبایل دیگر پاکستان زبان من را نمی فهمند، آنها اصلاً جرگه ندارند. اول به آنها یاد می دهیم، بعد اجازه می گیریم.»
در جرگه قومی پشتون ها که در ۱۲ اکتوبر آغاز شد، هزاران تن از مردم عام، مردان، زنان، جوانان و ریش سفیدان همراه با نمایندگان احزاب مختلف و رهبران قبایل شرکت کرده اند.
این جرگه حدود ۸۰ کمیته دارد که ۶۰ کمیته به نمایندگی از ولسوالی ها و بقیه به نمایندگی از اتحادیه ها و جوامع در بحث ها شرکت کردند.
