گیله من وزیر در ۸ جولای در اسلام آباد مورد حمله افراد ناشناس قرار گرفت که به ادعای جنبش نجات پشتون ها، فرد حمله کننده به نام آزاد داور یکی از اعضای حزب تحریک انصاف بود، وی بر اثر ضربات چاقو از ناحیه سر و سینه به شدت مجروح شد و پس از مدتی بر اثر جراحات عمیق جان باخت.
مرگ او واکنش های شدید پشتون ها را در بسیاری از کشورها برانگیخته است و مرگ گیله من ضایعه ای بزرگ برای پشتون ها خوانده شده است.
کارشناسان سیاسی میگویند، اعضا و رهبران جنبش نجات پشتون ها که برای احیای حقوق پشتون ها مبارزه میکنند، همواره با ظلم پاکستان مواجه هستند.
آنها انتقاد میکنند که چرا جهان به دلیل سرکوب مداوم پشتون ها بر پاکستان فشار وارد نمیکند.
ادریس محمدی زازی، کارشناس سیاسی میگوید:« سازمان های بین المللی، سازمان های مبارزه با بحران های بشری و سازمان ملل متحد در قبال این گونه حوادث تا حد زیادی سکوت کرده اند و یا توجه جهان به پاکستان نیست.»
عزیز معارج، کارشناس سیاسی میگوید:« اینکه پشتون های آزادی خواه و کسانی که شعار میدهند و مورد حمله قرار میگیرند، فقط یک تظاهر است که ایجاد می کنند و گاهی عملیات نظامی نیز در خط فرضی دیورند انجام میشود و به جهان قسمی نشان میدهند که این سرحد ما است و ما آنرا به رسمیت میشناسیم، دیگر هیچ هدفی ندارد، پس حکومت افغانستان باید به این مسائل توجه جدی کند، با کمک طرف های بین المللی و افغانی به افغان های هر دو طرف باید توجه ویژه داشته باشند و سیستم و پالیسی ویژهٔ را برای آنها فراهم کنند.»
باور کارشناسان سیاسی بر این است که پاکستان چندین دهه است که به دنبال خط فرضی دیورند سیاست ظالمانه ای را علیه پشتون ها اتخاذ کرده است و آن رهبرانی را زندانی، شکنجه و ترور کرده که برای حق پشتون ها آواز بلند کرده اند و یا مبارزه کرده اند.
محمود اچکزی رهبر حزب عوامی ملی مرگ گیله من وزیر را ضایعه بزرگ میخواند و میگوید که ترور و زندانی کردن پشتون ها توسط اردو پاکستان غیرقابل تحمل است و پاکستان باید حقوق پشتون ها را بپذیرد.
اچکزی میافزاید:« مرگ انسان ها در راه ها و کوچه ها غیرقابل تحمل است. پشتون ها در پاکستان حقوق خود را میخواهند و هدف من از پشتون ها از چترال تا خط فرضی دیورند و تا اباسین است که باید از حقوق مساوی با پشتون ها برخوردار باشند، این حق انسانی آنهاست، گناه نیست، این حق اسلامی و قومی آنها در پاکستان است.»
عارف وزیر، عضو برجسته جنبش نجات پشتون ها، آرمان لونی، گیله من وزیر و عثمان کاکر رهبر ایالتی حزب عوامی ملی پشتونخوا، به طور سیستماتیک کشته شدند و تقصیر به گردن اردو و استخبارات پاکستان افتاد.
اما پاکستان تاکنون عاملان ترور این افراد را دستگیر نکرده است. کارشناسان میگویند که پاکستان میخواهد حس همدردی میان پشتون ها را تضعیف کند.
اختر محمد راسخ، کارشناس نظامی میگوید:« پشتون ها باید در شرایط کنونی متحد شوند، این یک شانس بزرگ برای اتحاد پشتون ها و از بین بردن خط فرضی دیورند و آزادی این قوم است، اگر این چانس را از دست دهیم پس تا آخر غلام پنجابی ها باقی میمانیم؛ پس تمام پشتون ها باید متحد شوند.»
محمد سلیم پیگیر، کارشناس سیاسی میگوید:« از روز به وجود آمدن پاکستان، ظلم، خشونت، زیاده خواهی و زندانی شدن پشتون ها در آن امری عادی شده است. کشته شدن گیله من وزیر، شاعر توانمند افغان ها و پشتون ها، بخشی از این سلسله است که همچنان سرکوب پشتنون ها در پاکستان ادامه دارد و تنها راه حل همه این مشکلات، افغانستان بزرگ است.»
کشته شدن گیله وزیر واکنش های داخلی و خارجی زیادی به همراه داشت، هزاران تن از اسلام آباد به وزیرستان شمالی برای انتقال جسد وی آمدند و به دلیل مرگ وی علیه پاکستان شعار سر دادند.