حدود دو سال است که در مورد حقوق و آموزش دختران و زنان میان امارت اسلامی و جامعه جهانی اختلاف وجود دارد.
هیئت معاونت سازمان ملل متحد (یوناما) گزارشی درباره حقوق بشر در ماه های می و جون منتشر کرده و گفته است که هنوز هم اعمال محدودیت ها برای زنان و دختران جریان دارد که آخرین نمونه آن ممنوعیت دختران از شرکت در امتحان اکزیت بود.
در بخشی از این گزارش آمده است:« محدودیت بر حقوق زنان و دختران از سوی مقامات همچنان ادامه دارد، وزارت صحت عامه در تاریخ ۳ ماه می سال ۲۰۲۳ اعلام کرد که فقط دانش‌آموزان پسر می‌توانند در امتحان اکزیت شرکت کنند. این تصمیم بخشی از تصامیم ممنوعیت حضور زنان و دختران در مکاتب و پوهنتون ها است. »
در گزارش گفته شده که ممنوعیت کارمندان زن سازمان ملل بر کار آنها تأثیر گذاشته و از روزی که ممنوعیت اعمال شد، آنها از خانه کار می‌کنند.
در گزارش همچنین گفته شده است که امارت اسلامی تلاش های خود را برای اجرای محدودیت های قبلی افزایش داده و کارمندان زن را از کار یا سفر منع کرده است.
در بخشی از این گزارش آمده است:« محدودیت کار کارمندان زن در سازمان ملل متحد بر کار این سازمان تأثیر گذاشته است که پس از ۵ اپریل همه کارمندان زن و مرد یوناما از خانه کار می‌کنند. علاوه بر این، یوناما شواهدی را به ثبت رسانده است که مقامات برای عملی کردن محدودیت های گذشته زنان کارمندن در انجو ها را که محرم باخود نداشتند را از سفر منع کرده است و یا اجازه کار کردن را نداده اند.»
یوناما در این گزارش علاوه بر نقض حقوق زنان گفته است که سربازان اردو نظام پیشین همچنان کشته می‌شوند و شماری از آنها به دلیل مشارکت در جبهه مقاومت بازداشت شده اند.
در بخشی از این گزارش آمده است:« یوناما به مستندسازی قتل سربازان حکومت پیشین که همچنان قتل آنها جریان دارد ادامه می‌دهد. به عنوان مثال، در تاریخ ۱۷ می در تخار در و در ۲۴ در سمنگان دو سرباز کشته شدند. علاوه بر کشته شدن، شماری از افسران نیز در پنجشیر و کابل به دلیل همکاری با جبهه مقاومت بازداشت شده اند.»
اگرچه امارت اسلامی به این گزارش پاسخی نداده و ما نتوانستیم در این زمینه نظر آنها را با خود داشته باشیم، اما پیش از این چنین گزارش های را بی اساس خوانده بود.
امارت اسلامی گفته است که در حاکمیت آنها حقوق همه محفوظ است و عفو عمومی برای مقامات و سربازان پیشین اعلام شده است.
