د روان کال په جنورۍ کې امریکا د افغانستان په شمول له يو شمېر هېوادونو سره خپلې بشري مرستې وځنډولې چې دې چارې د افغانستان د بشري مرستو برخه هم اغېزمنه کړه.
د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همغږۍ اداره(اوچا) په همدې تړاو په خپل درې میاشتني راپور کې د مرستو له بندېدو وروسته د هېواد په بازارونو کې د خوارکي او غیر خوارکي توکو د بیو حالت ته کتنه کړې.
په راپور کې راغلي، د مرستو ځنډېدو او په تسلسل یې د خنډ ایجادېدو له امله د افغانستان په بازارونو کې د پام وړ منفي اغېز نه دی رامنځته کړی او د توکو نرخونه ثابت پاتېدي.
د اوچا په راپور کې د دې کار اصلي لامل د افغان سوداګرو له لوري د عرضې او تقاضا بیلانس ساتل یاد شوي دي.
د اوچا په راپور کې راغلي: « د بازارونو ارزونې ښودلې چې د خوراکي او غیرخوراکي توکو بیې په ثابت حالت کې دي. د دې کار اصلي لامل له بېلابېلو لارو بازارونو ته د توکو عرضه کولو دوام بلل کېږي چې په ترڅ کې یې پلورونکي پر افغاني او د ګاونډیو هېوادونو پر عرضه کوونکو توکو متکي ول.»
اوچا دغه راپور د هېواد په بازارونو کې له ټاکل شویو پلورونکو د مطرح شویو پوښتنو ځوابونو پر بنسټ ترتیب کړی چې په کې د اوړو، وریجو، غوړیو، څښاک اوبو او ځینو غیرخوارکي توکو په تړاو پوښتنې شوې.
په راپور کې ویل شوي، په دې موده کې افغانیو د امریکايي ډالرو پر وړاندې خپل ارزښت ساتلی چې لامل یې هېواد ته د نقدي مرستو راتلل او د افغانستان بانک له لوري په بازار کې پر وخت د ډالرو لیلامول یاد شوي.
د اوچا راپور په دې اړه وايي: « د افغانستان اقتصاد پر بهرنیو مرستو پورې تړلی دی. د بېلګې په توګه، د سوداګرۍ کسر باوجود افغانۍ خپل ثبات ساتلی. دا غیر معمول ده؛ ځکه د سوداګرۍ لوی کسرونه د پولي کسر لامل کېږي. د افغانیو د دې حیرانوونکي ثبات یو عمده لامل د بشري او بنسټیزو اړتیا پوره کوونکو ادارو له خوا د نقدي کڅوړو پراخه مرسته ده.»
د اقتصادي چارو شنونکي وايي، که څه هم ځینې وخت نرخونه په بازارونو کې له کاواکۍ سره مخ کېږي، خو په خبره یې د سرپرست حکومت له لوري پر بازارونو څار او کنټرول د لوړو نرخونو او د توکو د کمښت مخه نیسي.
دوی د سرپرست حکومت او سوداګرو ترمنځ همغږي، بازارونو ته پر وخت د اړینو توکو را رسول او د خپلو مسوولیتونو درک په بازارونو کې د توکو د شتون او د نرخونو د ثبات له نورو لاملونو ګڼي.
سوداګر نبي افغان وايي: « دا چاره چې تر اوسه پورې کنټرول ده یا مثبته ده، لامل یې له حکومت سره د تجارانو همغږي، بازار ته په ټاکلي وخت د توکو رسول او د نرخونو په ساتلو کې د حکومت مسوولیتونه ښه پرمخ وړل او درک کول دي. دا هرڅه د دې سبب شوي چې د مرستو کمېدل په بازار منفي اغېز ونه کړي.»
دا په داسې حال کې ده چې د روان کال په جنورۍ کې د امریکا د مرستو له ځنډېدو وروسته، د اوچا په ګډون ګڼو نړیوالو ادارو بشري مرستو ته د افغانانو د اړتیا زیاتېدو ترڅنګ، له ځوړ او کمزوري حالت سره د افغانستان د اقتصادي وضعیت د مخ کېدلو وړاندوېینه کړې وه.