د سیاسي چارو یو شمېر کارپوهان وايي،امریکا او مسکو په سیمه او افغانستان کې خپلې ګټې وېشلي دي او غواړي،د ځینو هېوادونو په راغبرګولو سره اسلامي امارت دې ته تیار کړي،چې د دوی ګټې په ګواښ کې واقع نه کړي.
د پوهنتون استاد فیض محمد ځلاند وايي:« په دې وروستیو کې د سیمې ګڼ شمېر هېوادونه غواړي،د افغانستان ټیکاو او راتلونکي په اړه خپلې ملي ګټې را ونغاړي. په سېمه کې له بده مرغه متضاد سیاستونه موجود دي، د پاکستان او هند کشاله،د چین،روسیې او امریکا کشاله،ایران هم په سیمه کې د هغو هېوادونو دی،چې خپلې ګټې لري.»
امریکا د سویلي اسیا لپاره د ۲۰۱۷ زېږدیز کال په خپله تګلاره کې هڅه کړې ده،چې سیمه کې د هند رول ډېر کړي،چې په دې تګلاره کې بیا روسیې او چین باندې د زیاتو فشارونو د راوړلو هڅه شوی ده.
خو اوس د ولسي جرګې پخواني غړي وایي، امریکا غواړي،افغانستان کې خپلې تېروتنې سمې کړي او هند غواړي، اسلامي امارت د پاکستان له رسوخ څخه وساتي.
دوی وايي، روسیه بیا هڅه کوي،چې په سیمه کې نړیواله سیاسي تشه را ډکه کړي او سیمه کې د ګواښونو مخه ونیسي.
د ولسې جګړې پخوان غړی کمال ناصر اصولي وايي:«هند غواړي،طالبان د پاکستان له رسوخ راوباسي. امریکا یو نوعه بد چلن کړی،له افغانانو سره دغه چلن د دې لامل شوی،چې په داخل د امریکا کې د ولسمشر ارزښت راټیټ کړي. اوس هڅه کوي،طالبانو سره توافق ته ورسېږي،ترڅو د چین او روسیې د نفوذ مخه په افغانستان کې ونیول شي.»
اسلامي امارت تر اوسه پورې خپله بهرنۍ تګلاره نه ده څرګنده کړې،خو د سیمې او نړۍ له هېوادونو سره یې پر متقابلو ولاړو ښو اړیکو درلودو ژمنه کړې ده.
کارپوهان وايي، د امریکا د شل کلن حضور پرمهال د غرب او سیمې ترمنځ همغږي نه وه،چې دې چارې سیمه او افغانستان له سیاسي ترینګړتیا سره مخ کړي وه.
کارپوه بلال فاطمي وايي:« دغه هېوادونه غواړي،چې پر اسلامي امارت باندې فشارونه راولي،ترڅو حکومت کې خپل نفوذ ولري او حکومت د دوی تر اغېز لاندې اوسي.
هغه که امریکا ده،که چین دی او که روسیه او نورو هېوادونه دي د دې ترشاه ولاړ دي.»
افغانستان کې د جګړې اړخ هم د دغو هېوادونو نیابتي لاس وهنه وه.
کارپوهان ټېنګار کوي،چې امریکا،روسیه،هند او د نړۍ نور قدرت مند هېوادونه باید افغانستان ته لاس ورکړي،ترڅو دلته ثبات راشي.
کارپوهان خبرداری ورکوي،که چېرته سیاستونه مثبت نه شي،افغانستان به هېڅکله د دغو هېوادونو د متضادو سیاستونو له اغېزو په امان پاتې نه شي.
